(w)etenschap

Fermenteren: een oeroude techniek voor (r)evolutionaire mensen

02/04/'17

Fermenteren is niet nieuw, we doen dit al duizenden jaren. Toen we nog jager-verzamelaar waren, lieten we knollen, wortels, planten, kruiden, zelfs insecten en knaagdieren fermenteren (rotten) in voorraadkuilen om ze te bewaren voor tijden van schaarste. Tegenwoordig is fermenteren weer in, en terecht!

Wat is fermenteren? Fermenteren is meer dan verteren.

“Fermenteren is het veranderen van voedsel door middel van micro-organsmen om het lekker, houdbaar en beter verteerbaar te maken”.
Wij voegen er, binnen de kPNI, nog een betekenis aan toe: “om voedsel geneeskrachtiger te maken”!
Immers, door gefermenteerd voedsel te eten krijgen we een enorme hoeveelheid levende-micro-organismen binnen.  Wel 10 000 keer meer dan wanneer we alleen voedsel eten die niet gefermenteerd is. Deze micro-organismen vormen een tijdelijk onderdeel van je darmmicrobioom: dus hoe vaker en gevariëerder wij gefermenteerde vezelrijke groenten eten, hoe beter voor onze darmflora!

DE voeding voor een gezond microbioom

Gefermenteerde voeding is meer dan gewoon gezonde voeding. Het zit vol functionele micro-organismen en probiotische stammen die een gezonde darmflora nodig heeft.  De belangrijkste probiotische stammen die een grote bijdrage leveren aan onze gezondheid zijn de lactobacillen (leuconostoc mesenteroides, lactobacillus plantarum en lactobacillus penoaceticus) en bacillus bacteriën en deze ontwikkelen zich vooral tijdens het fermenteren van groenten.
Het fermentatieproces zorgt ook voor een betere opname van de aanwezige nutriënten in ons lichaam. Naast goede bacteriën creëert fermentatie ook nieuwe bio-beschikbare micro- en nanonutriënten zoals organische zuren, aminozuren, vitaminen, mineralen, enzymen, .... Daarnaast hebben gefermenteerde groenten ook een duidelijke preventieve werking tegen cardiovasculaire ziektes, gastro-intestinale ziektes, allergische reacties en diabetes. Sterker nog steeds meer studies over zuurkool en kimchi tonen aan dat deze supergroenten een duidelijke antimicrobiële werking hebben tegen E.Coli, Staphylococcus aureus, gram-positieve en gram-negatieve pathogenen. Binnen de kPNI gaan we dan vanzelfsprekend deze gefermenteerde koolsoorten inzetten bij recidiverende infecties zoals urineweginfecties of infecties van sinussen of luchtwegen.  Ook de studie over kimchi bij atopische dermatitis en voedingsallergiën zet de kracht van gefermenteerde voeding nog eens extra in de verf.  Zo zien we dat er grote hoeveelheden IL12 en IFN-y vrijkomen wat het TH1/TH2-immuunsysteem weer in balans brengt.

Meer info hieromtrent kan je lezen in het review gepubliceerd in “Frontiers in Microbiology” in 2016 die de eigenschappen van gefermenteerde voeding in kaart bracht:

- Antimicrobiële eigenschappen

  • Lactobacillen van kimchi hebben sterke antimicrobiële eigenschappen tegen listeria monocytogenes, staphylococcus aureus, E Coli en Salmonella typhimurium.(Lee et al., 2009)
  • Weissella Cibaria uit gefermenteerde kool heeft een antimicrobiële werking tegen Gram-positieve en Gram-negatieve pathogenen. (Patel et al., 2014)

- Anti oxidatieve eigenschappen (Liu and Pan, 2010)

- Productie van enzymen door micro-organismen

  • Productie van enzymen tijdens fermentatie zoals proteinase, amylase, mannase en cellulase (chettri and tamang, 2014)

- Synthese van nutriënten (vitaminen en aminozuren)

  • Bij de fermentatie van kimchi voornamelijk riboflavine (Vit B2) en foliumzuur (jung et al, 2013)
  • Bij andere gefermenteerde groenten ook thiamine (Vit B1), riboflavine (Vit B2) en methionine (ghosh and chattopadhyay, 2011)

- Preventie van kanker

  • Lactobacillen uit gefermenteerde voeding hebben een antimutagene en anticarcinogene eigenschappen (Lee et al, 2004
  • Zuurkool bevat methylmethionine wat het risico op maagkanker verlaagd (kris-etherton et al, 2002)
  • Kimchi wordt gezien als kanker preventieve voeding dankzij w.cibaria en l.plantarum (Kwak et al, 2014)

- Bescherming tegen gastro-intestinale klachten

  • Lactobacillen uit gefermenteerde voeding verminderen de ernst en duur van gastro intestinale klachten (Verna and Lucak, 2010)
  • Lactobacillen uit gefermenteerde voeding hebben een gunstig effect bij spastisch colon (Ore land Trop, 2014)

- Anti-allergische reacties

  • Lactobacillen uit Kimchi moduleren het TH1/TH2 evenwicht door de productie van grote hoeveelheden IL12 en IFN-y met gunstige effecten op atopische dermatitis en voedingsallergieën. (Won et al, 2011)

- Bescherming tegen diabetes

  • Verhoogde inname van vezelrijke voeding vermindert de insuline afhankelijkheid bij diabeten (Meyer et al, 200) en verhoogt de insuline gevoeligheid bij niet diabetische personen (Fukagawa et al, 1990 en Anderson, 2003)

Lees ook:

  1. waarom een gezonde darmflora zo belangrijk is in Onze darmen (w)eten wat jij moet eten!
  2. hoe je zelf aan fermenteren kan gaan in Hoe start je met fermenteren?
  3. tal van gezonde gefermenteerde recepten Kimchi, Vergeten wortelen, Pastinaak, Kokosyoghurt, ...